GENEL BİLGİ:
Propolis, bitkilerin filiz, çiçek ve yaprak tomurcuklarını özellikle tomurcuklarını; zararlılardan, hastalıklardan, üremesini engelleyecek etkilerden, mantarlaşmalardan ve mikroorganizmalardan koruyabilme adına salgıladığı bu çok özel 'bitkisel özden', arıların topladıktan sonra çiğneyip, enzimleriyle harmanlaması sonucu oluşturduğu 'doğa mucizesi' sağlık paketidir.
Arının, kovanını muhkem hale getirmek ve kovanını steril tutmak, ürettiği balı muhafaza etmek (konserve etmek), yavruları ve kendi sağlıklarını korumak amacıyla bitkilerden topladığı 'koruyucu öze', enzimlerini katmak suretiyle oluşturduğu propolisin önemli özellikleri şunlardır....
Antioksidan; antioksidatif etki açısından arı ürünleri arasında en yüksek etkiye sahip olanıdır.
(Antioksidan madde: Yağların oksidasyonunu yavaşlatan maddeler. Oksidasyonlanma ile oluşan molüküler yapılar olan "RADİKALLER / zararlı maddeler" ile savaşan maddeler Vücuddaki kimyasal süreçte oluşan oksitlenme ile damar yağlanması gibi ortaya çıkan serbest radikallerin meydana gelmesini önleyen ve onlarla savaşan bileşimler, mineral yapılar.
RADİKALLER / Zararlı maddeler: Hidrojen peroksit gibi.., Besinlerin yüksek sıcaklıkta işlenmeleriyle oluşan lipit peroksit gibi. Bunlar vücudun yaşlanmasına, kemiklerin zayıflamasına, saç ağarmasına ve dökülmesine, cildin yaşlanmasına- kırışmasına- matlaşmasında, kalp krizi riskinin artmasında, farklı kronik dejaratif rahatsızlıklarda, eklem ağrılarına, ve değişik kanser türlerinin oluşmasında etkin rol oynayan maddelerdir),
Antibakteriyel (bakterilere oluşumlarına karşı kullanılan ajan / flavonovid maddeler),
Antifungal (mantar / fungus enfeksiyonlarına karşı kullanılan farmakolojik ajan / flavonovid maddeler),
Antiviral (virus enfeksiyonlarına karşı kullanılan ajan / flavonovid maddeler),
Antiparaziter (hayvanlarda olan veya onlardan bulaşan parazitlere karşı kullanılan maddeler),
Antiflamatuvar (iltihaplara / yangıya, ödemlere karşı kullanılan maddeler) yapısal malzemelerden oluşan doğal bir arı ürünü,
Flonovidler (biyolojik ahan madde / Bioflavonoidler),
Antibakteriyel (zararlı bakteri ve enfeksiyonlarına karşı kullanılan maddeler),
Antidepresif (stres, tedirginlik, deprasyon, korku, gerginlik,..gibi yaşam konforunu düşüren rahatsızlıkları yok eden madde),
Anestezik (stres, ağrı, sızı, eklem ağrıları, romatizmal ağrılar, diş, baş, kas ağrısı gibi rahatsızlıkları gideren maddeler),
Propolis; Koyu renkli reçinemsi (Daha sonra salgıladığı enzimlerle Propolisi oluşturacak olan arıların, topladığı enzimler reçine kıvamında olduğundan. Arların topladığı reçine değil) yapışkan yapıda olan propolis, Pro (Ön) ve Polis (koruyan, korunulan yer, şehir - İonapolis / İyon şehri) kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Halk arasında "kara mum" "arı reçinesi" olarak da tanımlanır / bilinir. (Reçine:ağaçların yaralarını iyileştirme, çürümelere engel olma, hasarlarını tedavi etmek için salgıladığı madde)
Bitkilerin tomurcuklarını ve filizlerin bir başka deyimle kendi varlıklarını sürdürebilmek için ürettiği bu mucizevi 'bitkisel madde', arılarca toplanır ve arka ayakları üzerinde biriktirilir. Kovana arka ayakları üzerinde taşınan bu 'bitkisel madde', yapışkan bir yapıda olduğundan ancak başka arıların yardımıyla yada dar bir aralıktan / delikten geçirilerek alınabilir.
Propolis ile polen arasındaki en önemli fark, propolis bitkilerin tomurcuk yada filiz aşamasında, kendi üremesini garanti altında tutmak için salgıladığı mumsu-reçinemsi tabakanın, arının sindirim sisteminde yer alan enzimlerle harmanlanması ile oluşurken, polen bitki çiçeklerinden arının bacaklarına bulaşan, bitki dölleme tozudur. Polen bitki ürünü iken, propolis bitki ürünün, arı enzimleriyle harmanlanmış halidir. Polen saf bitkisel doğal ürünken, propolid katkılı (Arı enzimleri) doğal bitkisel üründür.
PROPOLİSİN TOPLANMA YÖNTEMLERİ:
Çerçeve ve çerçeve arasından toplama; Arıların çerçeve ek yerlerine ve köşelerine biriktirdiği propolisler, sezon sonunda ispartula, bıçak, özel toplayıcı ve benzeri aletlerle sıyrılarak alınır.
Örtü bezinden toplama; Propolis toplanması için geliştirilen özel telli örtüler kullanılır. Arılar, telli örtüyü kovanın kusuru olarak görürler. Güvenlikleri ve sağlıkları için telli örtünün deliklerini kapamak için propolis ile sıvarlar. Propolis sıvalı örtü sıcak suya daldırılarak, propolisin suya geçmesi sağlanır.
Derilen "bitkisel madde" arıların salgıladığı enzimler ve yine arıların ürünü olan balmumu ile karıştırılarak propolis elde edilir. Elde edilen propolis arılarca; kovanın dip tahtası, çerçeve kenarları, giriş deliği arkasında biriktirilmeye başlanır. (Bu nedenle; sistemli propolis elde edebilmek için arıcılar propolis tutucuları kullanırlar).
Kovanın belli yerlerinde toplanan reçinemsi bu madde gerek duyulduğunda arılarca kullanılır. Kullanılmak üzere biriktirilen propolis; aslında arı için var olmalarının nedeni, yaşamsal alanlarını düzenleyen ön temizleyici ve koruyucusudur.
Bal ile doldurulan petekler bu malzeme ile kaplanır. Bal, yavru ve yiyecekleri için ürettiği peteklerinin hücrelerini öncelikle propolis ile kaplar. Bu kaplama işleminden sonra ürettiği balını, üreyen yavrularını ve besinini koyar. Böylece arının ürettiği ürünler kovanda bozulmadan saklandığı gibi yavrular içinde strilize edilmiş odacıklar oluşturulmuş olur.
Özetle: propolis, kovanda arının olmazsa olmazıdır. Üremesi, sağlıklı kalabilmeleri, ürünlerini koruyabilmeleri, peteklerin güçlenmesi, zararlıların dışarıya atılması, steril ortam oluşturulması, kovanın çatlaklarının kapatılması, kovan dışına atılamayan zararlıların tecritlenmesi ve temizlenmesi, dışardan gelebilecek zararlılara engel olunabilmesi gibi arının yaşamsal alanını ayakta tutuyor
Kovanlardaki arı sayısı yaklaşık 50.000 ve üstü olduğundan; kovan sıcaklığı 36°, bağıl nem %65 civarındadır. Bu ortam mikrop, bakterilerin üremesine çok müsait olduğu gibi mantarlaşmayada elverişli ortamı sağlar. Tüm bu olumsuzluklara rağmen arıların milyonlarca yıldan beri bal üretip şifa dağıtması bu ortamı steril ortam haline dönüştürebilmesindendir. Arı kolonileri bu steril ortamı, sağlıklı yaşam ortamınını propolis ile elde etmektedir/ sürdürmektedir.
PROPOLİSİN İÇERİĞİ / YAPISI:
Dünyadaki tüm bitkilerde toplam 4-5000 arası fitokimyasal (Bitkilerin savunma sistemini, rengini, tadını, aromasını oluşturan, tek başlarına besleyici olmayan ama sağlık açısından son derece yararlı olan bitkisel maddeler. Bazı kanser türlerine ve kalp hastalıklarını önler ve korur) madde var olduğu bilindiğine göre; propoliste mevcut olan 250-300 fitokimyasal bileşik çok önemli miktar.
Arıların enzimlerini harmanlayarak oluşturduğu propolisin; yaklaşık yarısını (%45 gibi) bitkisel balsamlar (ilaç, sağlık prepatları, krem ve parfüm elde etmede de kullanılan bir tür reçine), ~%30'unu balmumu (Arılarca üretilen), ~%10'unu bitkilerdeki eterik yağlar (bitkilerden elde edilen yağlar) ~%10'unu (gibi) bitkilerin üremesini sağlayan polen ve üreme sıvıları, geriye kalanıda su ve bileşimleridir.
Propolisin muhteviyatında; arı ve insan sağlığı için yüksek önem taşıyan B1, B2, B6, C ve E vitaminlerin yanısıra potasyum, mağnezyum, mangan, sodyum, kalsiyum, iyot, demir, bakır, mangan, mangan, bakır, çiko gibi birçok önemli mineraller mevcuttur. Ayrıca propolis Galangin, Pinosembrin, Apigenin, Naringenin, Kuerestin, Gallik asit, Kafeik asit, Sinamik asit, Ferulik asit, Benzoil asit, Krisin, Emoidn,.. bileşiklerinide içerir. Propolisin;protiene sahip zengin bir yapısı vardır.
PROPOLİSİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ:
60-70° ve üstünde sıvı halde, 25-50° aralığında reçinemsi yumuşak yapışkan, 15-20° altında ise sert ve kırılgan bir yapıya sahip olan propolis; etanol (Alkol. Etil alkol, bitkisel alkol), glikojen / glycogen (şekere / enerjiye dönüşen karbonhidrat. Şekerin depolanma hali. Gerektiğinde vücud tarafından kullanılan karaciğerde depolanan şekerin yapısı) ve suda belirli oranda çözülür.