GENEL TANIMI

VİTAMİN KELİMESİNİN KÖKÜ ve MANASI:

Vitamin sözcüğü ilk defa Polonyalı biyokimyacı Casimir Funk tarafından 1912'de kullanılır. Casimir Funk'un Latince, "HAYAT" manasına gelen "Vita" kelimesi ardına eklediği "AMİN" ise; amonyak türevi "Aminum" kimyasal bileşiklerini ifade eder. (Aminum: Amonyaktaki hidrojen yerine tek değerli hidrokarbonlu köklerin geçmesiyle oluşan ürünlerin genel adı).

"Neden? amanyok kökenli bu kelime eklendi" sorusunun cevabı için, o yılların bilimsel kabullerine bakmak gerekiyor. O dönemde tıp dünyası, Vitaminlerin tamamının "aminum - amin" kökenli olduğunu kabul etmiş durumda. Vitaminlerinde "amin" türü kimyasal bileşikler olduğunu sanan Casmir Funk'da; "amin kimyasal kökenli hayat veren bileşimini" ifade etmek için o güne kadar kullanılan ama isimlendirilmemiş olan bu "kimyasal yapıya" isim olarak vermiş.

VİTAMİNİN TANIMI / VİTAMİN NEDİR? Metobolizmanın düzgün çalışabilmesi için ihtiyaç duyduğu, eksikliğinde çalışmasının aksayacağı maddeler vardır. Metobolizmanın sağlıklı çalışmasını temine yönelik, organizmaya besin yada ilaçla girişi sağlanan 'bio-katalizör' maddelerin genel adıdır "vitamin".

Tanımdan da anlaşıldığı gibi; vitaminler insan vücudunda hayatsal olayları düzenlerler. Doğal yolla vitamin alımı besinler ve Güneş ışınları üzerinden "("D" vitamini) olur. Vücut sağlığının süreklilik arzetmesi ve metobolizmanın düzgün çalışabilmesi için vücudun gerek duyduğu "anahtar yapılar" vitaminlerdir. Dolaysıyla, metabolizmanın çalışma prensiplerinin ve yaşamsal fonksiyonların devamlılığını sürdürebilmesi için, yapıları farklı olan her bir vitamine vücudun ayrı ayrı ihtiyacı vardır.

Vitaminler, kimyasal özelliklerinin farklılıklarından dolayı vitaminler iki ana gruba ayrılırlar.

1-) Suda çözünen ve vücut tarafından depolanamayan vitaminler

2-) Yağda çözünen ve vücut tarafından depolanabilen vitaminler

Suda çözünen vitaminler için vucutta depolamaya yönelik bir organizasyon ve bir depolama alanları yoktur. Vucutta stoklanamadıklarından, bir sonraki ihtiyaç anı için biriktirilemediklerinden metobolizmanın "(suda çözünen) vitamin ihtiyacı ancak; her gün alınacak olan besinlerle giderilebilir.

Bu nedenden dolayı günlük beslenmemizde suda eriyen vitaminleri içeren "(Ör: "B" vitamin türevleri ile "C" vitamini) besinleri peryodik olarak tüketmemiz gerekmektedir. B grubu "(kompleks vitaminleri) ve C vitamini suda eriyen vitaminlerdendir.

Yağda çözünen vitaminler vucutta depolanırlar, "(metobolizma tarafından çeşitli formlar halinde depolandırlar) ve ihtiyaç halinde de kullanılırlar. Vucutta birikebildikleri için depolanan miktarlar fazla olduğunda; yan etkilerinin ortaya çıkması kaçılmazdır.

Sağlık problemleri yaşamamak için aşırı miktarda alınmamaları gerekmektedir. "(örnek: "A" vitaminin aşırı kullanımı: Karaciğer, kemik ve gözlerde zayıflama sorununu ortaya çıkarır) A, D, E ve K vitaminleri ise yağda çözünen vitaminlerdendir.

GENEL VİTAMİN GRUPLARI

VİTAMİNLERİN BASKIN OLAN ÖZELLİKLERİ ve BULUNDUKLARI BESİN KAYNAKLARIN ÖZETİ:

A VİTAMİNİ: Özellikle göz ve görme ve derinin sağlıklı kalması gereklidir. Kemik ve diş gelişimine katkıları vardır. Balık, süt, yumurta, havuç, kereviz, domates, taze fasulye. fıstık, mantar, ceviz gibi besinlerde bulunur.

B VİTAMİNİ: Sinir ve kasların gelişiminini sağlar. Protein, karbonhidrat ve yağların işlenip vücutta kullanımında etkilidir. Süt, süt ürünleri, kırmızı et, tahıl ve sebzelerde bulunur.

C VİTAMİNİ: Vucut direncinin artması, hastalıklara karşı mukavemet kazanılması, diş ve diş eti sağlığı için gereklidir. Taze meyve ve sebezelerde özellikle turunçgillerde bulunur.

D VİTAMİNİ: Kemik ve diş gelişimi için gereklidir. Sağlıklı yaşam için gereklidir. "("D" / Güneş girmeyen eve doktor girer) Güneş ışınları, vitaminin oluşumunda etkilidir. D vitaminin ön maddesi besinlerden alınır. Karaciğer, kırmızı et, tahıl, yumurta, süt ürünleri, balık gibi besinlerde bulunur.

E VİTAMİNİ: Vücudun sağlıklı büyümesi ve bit bütünlük içinde gelişmesi için gereklidir. Bitkisel yağlar, balık, yeşil sebzeler, kırmızı et ve tahıllarda bulunur.

K VİTAMİNİ: Almanca "kanı pıhtılaştıran" olan vitamin, damarlar dışında kalan kanın pıhtılaşmasını sağlar. Kırmızı et, karaciğer, pirinç, domates, muz, şeftali, çilek gibi besinlerde bulunur.

VİTAMİNLER

GRUPLARI İÇİNDEKİ ÖZELLİKLERİ”

B1 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Karbonhidratları parçalayarak vücuda enerji sağlayan glikoza dönüşmesini gerçekleştirir.

Kan dolaşım seviyesini düzenleyici ve damar sertliğine karşı koruyucu etkisi vardır.

B1 vitamininin bir diğer adı Tiamin'dir

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Yorgunluk, iştahsızlık, baş ağrısı, kas yorgunluğu, unutkanlık, depresyon, sinirlilik ve kalp sorunlarına yol açabilir.

Aşırı eksikliği Beri-Beri (Vücutta B1 vitamininin, diğer adıyla tiyamin -thiamine- maddesinin eksikliğinde görülen sinir sistemi hastalığı. Princin çok tüketildiği Uzakdoğu ülkelerde sıklıkla görülür.) hastalığına neden olur.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Kepekli tahıllar, ekmek, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler, yulaf, besinler süt ürünleri, maya özü, bakliyat, kuruyemiş, kırmızı et.

B2 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Göz yapımızın sağlıklı bir şekilde olabilmesini sağlar.

Enerji metabolizmasını destekler.

Tırnak, saç ve deri yapımızın gerekli canlılıkta olabilmesini sağlar.

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Pul pul ve kuru cilt / cildin pul pul dökülür

Dudaklar çatlar, yara iyileşmelerinde sorun yaşanır.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Süt, peynir, yoğurt, yumurta, et, zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar, badem, maya özü ve bazı yeşil yapraklı sebzelerde de bulunur.

B3 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Karbonhidrat metabolizmasında B1 ve B2 vitaminleriyle birlikte çalışır.

Cildi sağlıklı tutar.

Sinir ve sindirim sistemlerinin düzgün işleyişini sağlar.

Kan dolaşımını düzenler.

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Eksikliği nadir görülür. Cilt sorunları, halsizlik, yorgunluk ve iştah kaybına neden olur. Aşırı eksiklikte pelegra (döküntülü deri hastalığı) rahatsızlığı görülür.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Patates, makarna ve maya özü kırmızı et, tavuk, balık ve fındık.

B5 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Sinir sistemi üzerinde pozitif etki sağlar.

Cildin sağlıklı kalmasını sağlar.

Strese karşı mücadele eder.

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Birçok gıdada olduğu için eksikliği nadir görülür.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Fındık, yumurta, yoğurt, fasulye ve maya özü, balık, kümes hayvanları, kırmızı et.

B6 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Kırmızı kan hücreleri, antikor (vücuda giren zararlıları yok etmek için vücudun ürettiği madde) ve beyin kimyasallarının oluşumu için gereklidir.

Homosisteine (kanda vucudun ürettiği amino asit - proteini oluşturan temel yapı taşı / temel madde-) karşı etkisi sebebiyle kalp sağlığı için önem taşır.

B6 vitamini B12 ve B9 vitaminiyle beraber homosisteinin (kanda vucudun ürettiği amino asit - proteini oluşturan temel yapı taşı / temel madde -) olumsuz etkilerini önleyici etki gösterir.

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Eksikliği nadir görülür. Depresyon, baş ağrısı, sinirlilik, dudak ve dilde çatlama görülebilir.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Balık, sakatat, yumurta, maya özü, kahverengi pirinç, soya fasulyesi, yulaf, fıstık, ceviz, avokado ve muz gibi birçok besinde bulunur.

B7 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Enerji üretimi için gereklidir.

Sağlıklı cildin oluşmasını ve devamlılığını sağlar.

Saçların sağlıklı kalmasına katkıda bulunur.

B7 vitamininin diğer adı Biotin'dir

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Nadir de olsa saç, deri döküntüleri, depresyon yorgunluk, mide bulantısına neden olabilir.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Karaciğer, maya fasulye, fındık, esmer pirinç, süt, peynir, yoğurt ve yumurtada yer alır.

B9 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Kırmızı kan hücrelerinin oluşumu için gereklidir.

Sinir, sistemini korumak için B 12 vitamin ile çalışır

Doğum kusurlarına karşı etkisiyle sağlıklı bir gebelik için gereklidir.

B9 vitamininin diğer adı Folik asittir.

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Yorgunluk, halsizlik ve depresyona neden olabilir.

Ciddi eksikliği, bir tür anemi (hemoglobin -dokulara oksijen, ciğerlere ise karbonmonoksit taşıyan protein- eksikliği ile ouşan kansızlık hastalığı) ile sonuçlanır.

Spina-bifida (Hamilelik döneminde oluşan açık / ayrık omurga bozukluğu) gibi hamilelik / doğum kusurlarına neden olabilir.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Koyu yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak, lahana, bezelye, yeşil fasulye, portakal, zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar ve ekmek, maya özü, fındık ve baklagiller.

B12 VİTAMİNİ...

ÖNEMİ ve ETKİLERİ;

Kırmızı kan hücrelerinin oluşumunu temin eder.

Normal sinir fonksiyonlarının sürekliliği ve kalıcılığı için önemli bir vitamindir.

Vucud enerji üretimi için gereklidir.

EKSİKLİĞİ ve FAZLALIĞI;

Pernisiyöz anemiye (Kanda B12 eksikliği nedeniyle yeteri kadar alyuvar yapılamamasıyla oluşan kansızlık) yol açar.

B12 eksikliği genellikle yetersiz beslenmekten çok bu vitaminin vücudda emilimini sağlayan intrinsik faktörün (B12 vitaminin emilimini sağlayan protein) azlığından kaynaklanır.

Katı vejeteryan beslenen kişilerin de B12 vitamini takviyesi almaları gerekebilir.

VİTAMİNİN KAYNAKLARI:

Et, balık, tavuk, yumurta, süt, peynir.